با نگاهی به شریعت که همان حکمرانی دینی و الهی است در روایات و سیره اهل بیت به مفاهیم بلندی دست پیدا می کنیم که از جمله روایتی از علی بن موسی الرضا علیه السلام که در مقام پرسش مامون در کلیات شریعت حضرت پاسخ فرمودند، و لذا امام پس از مقدمات و توضیحات و حمد و تسبیح خدا و گواهی به رسالت و نبوت پیامبران و پیامبر خاتم در مقام منزلت امام علی ابن ابیطالب فرمودند:
گواه هستیم که دلیل و حجت پس از وی علی امیرالمومنین است که سرپرست امور مسلمانان و سخنور قرآن و دانای به احکام بود.
در این فراز از سخن امام رضا علیه السلام عنوان می فرماید که امام علی علیه السلام عالم و دانای به احکام شریعت است ناطق به قرآن است امام علی که سرپرست امور مسلمین است از این ر عنصر و شاخصه حکمرانی بهره مند است و به کار می برد و سپس در پس این موضوع مطالبی دیگر عنوان می فرمایند و آنگاه به احکام الهی می پردازند
ناگفته نماند که مامون فضل بن سهل ذوالریاستین را نزد امام رضا علیه السلام فرستاد و گفت به آن حضرت که من دوست دارم کلیاتی از حلال و حرام و فرائض و سنن را برایم فراهم نمایند زیرا شما حجت خدا بر مردم هستید و معدن علم اید. لذا امام رضا علیه السلام به فضل فرمودند
- چگونگی وضو و انواع و اقسام غسل‌ها
- بیان نمازهای واجب شبانه روزی و انواع نمازها
- تبیین زکات، ماه رمضان، رویت حلال، حج و جهاد
- پرداختن به مفاهیم موضوعات اخلاق، خوشرفتاری، مقررات ارث
- بیان امر به معروف و نهی از منکر، تکبیر در عید قربان، نماز برای زنان پس از زایمان و موضوعات قیامت
- تبیین حلال و حرام بودن حیوانات
- دوری و اجتناب از گناهان کبیره
و ۲۷ موضوع را بیان می فرمایند
تحف العقول ۴۳۷ تا ۴۴۵
