نشست «نقش جبهه مقاومت اسلامی در حکمرانی قرآنی» از سلسله نشست‌های تخصصی نظام تربیتی مدیران حکمران قرآنی، ۲۰ فروردین با حضور جمعی از کارشناسان و فعالان حوزه فلسطین از سوی بنیادقرآن در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

در ابتدا حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمهدی حسین‌زاده، دبیرکل بنیادقرآن با بیان اینکه:

هنگامی که به ادبیات حکمرانی نگاه می‌کنیم، اسوه‌های حکمرانی را می‌بینم که چگونه درخشیده‌اند و این اسوه‌سازی در قرآن مورد اهمیت است؛ «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة»، این اسوه‌سازی رشد و تعالی را فراهم می‌آورد تا در سطح مؤمنان از صادقین تا مخلصین و هر مقامات عالیه می‌توانند اسوه باشند که قرآن می‌گوید «فَاسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ»، «سابِقُوا إِلى‌ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ».

وی با بیان اینکه اسوه حکمرانی از پیامبران آغاز شده و امامان گام به گام جلو آمدند، اظهار کرد:

علمای دین راه حکمرانی امامان را آغاز کردند تا در دوران معاصر ما حکمرانی در سطوح گوناگون انجام شده است.

حسین‌زاده بیان کرد:

حکمرانی دارای تقسیمات متعددی است که بر مبانی متعددی انجام می‌شود از یک نظر می‌توان به حکمرانی خوب آنچه غرب ارائه کرده و حاصل آن را امروز در غزه می‌بینیم و حکمرانی قرآنی اشاره کرد.

دبیرکل بنیاد قرآن تصریح کرد:

اگر بر مبنای جغرافیایی بخواهیم سطوح مختلف حکمرانی قرآنی را مطرح کنیم، در بررسی تاریخ معاصر جوامع اسلامی می‌توان به سطوح حکمرانی با راهبری فقها و ولایت‌فقیه اشاره کنیم:

الف) حکمرانی محلی در جنوب لبنان به امامت و ریاست امام موسی صدر

ب) حکمرانی ملی در ایران به امامت و زعامت امام خمینی(ره)

ج) حکمرانی منطقه‌ای (محور مقاومت) به امامت و زعامت مقام معظم رهبری

وی گفت:

حکمرانی محلی امام موسی صدر برخاسته از چند شاخصه است؛

الف- حکمرانی بر مبنای مشترکات جوامع دینی و ملی

ب- نقش جدی کارگزاری مردم در تشکیل دولت اسلامی و حکمرانی

ج- حضور و دخالت نهادهای سیاسی، مؤسسات خیریه و سازمان‌های آموزشی و فرهنگی در حقیقت دولت و حکومت سیاست‌گذاری و نظارت کند تا حکمرانی مردم در جامعه تحقق پیدا کند

حجت الاسلام والمسلمین حسین‌زاده اظهار کرد:

امام موسی صدر در عین تکثر با بهره‌گیری از مشترکات آنان توانست حکمرانی مردمی را در سطح محلی بر پا دارد اما با نگاهی ژرف‌اندیشانه به آینده حکمرانی جهانی می‌اندیشند لذا ایشان با تکیه بر سرمایه انسانی از همه فرق، گروه‌ها و ادیان بهره جست و با نگاه لطیف و مهربانانه و عالمانه از آن همه نکته به وحدت رویه در امر حکمرانی تلاش کرد لذا از سره انسانی به خوبی در تربیت آنان همت گماشت و برای حکمرانی مدیران عالی رتبه را فراهم ساخت تا با این مبنا حکومت آسمانی تشکیل دهند.

وی با بیان اینکه حکومت دینی با این حرکت قدرت‌نمایی کرد و مردم را بر محور حکمرانی فرا می‌خواند، اضافه کرد:

نکته دیگر اینکه حکمرانی فوق را امام موسی صدر بر مبنای عدالت و رفع تبعیض می‌داند و هیچ شیوه حکومت‌داری را آرمانی به حساب نمی‌آورد جز بر مبنای قرآن. تکامل و پیشرفت انسان در پرتو فهم او از این سخنان و عینیت بخشیدن به این فهم، تحقق می‌یابد. 

دبیرکل بنیاد قرآن گفت: از دیدگاه قرآن، ساختار مهندسی نظام عالم هستی بر مبنای تقابل طراحی شده است، تقابل حق و باطل، تفاوت ایمان و کفر، تباین علم و جهل، تعارض زیبایی و زشتی، تزاحم عدل و ظلم، تضارب معنویت و مادیت و بسیاری دیگر که رویاروی هم قرار گرفته‌اند لذا می‌توان گفت نماد این همه تضادها در دو محور اساسی شکل پیدا می‌کند و آن خدا و شیطان و امام و خلیفه است و این مسیر در طول تاریخ از آدم تا خاتم و از قابیل تا صهیونیسم ادامه دارد.

وی تأکید کرد:

حکمرانی قرآنی بر مبنای همین مدار و مدل در حرکت است تا قرآن در سطح جهانی تحقق عینی پیدا کند و ما این موضوع را از زبان امام موسی صدر که حکمرانی را در سطح محلی جنوب لبنان ایجاد و اجرا کرد تا امام خمینی(ره) که در سطح ملی ایران اسلامی و زمینه سازی آن در سطح جهان فراهم ساخت و در نهایت در دوره زعامت رهبری مقام معظم رهبری که حکمرانی منطقه‌ای را رقم زد، می‌بینیم.

دبیرکل بنیاد قرآن بیان کرد:

این وعده الهی است که حکمرانی جهانی حضرت مهدی (عج) در عالم محقق شود و حق بر باطل چیره خواهد شد. «وَعَدَ اللَّهُ الَّذینَ … هُمُ الْفاسِقُون». باید بدانیم جهان بر اساس سنن الهی در حرکت و تکامل است لذا آنگاه که جامعه‌ای صالح باشد، خداوند متعال آنان را از روی ستم دچار نابودی و هلاکت نمی‌کند «سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنْ رُسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِيلًا». با عنایت به این موضوع حکمرانی حق در برابر باطل یقیناً پیروز است «يُحِقُّ اللَّهُ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ».

حسین‌زاده با اشاره به اینکه اگرچه همیشه در مقابل شریعت، شیطنت قد علم کرده است، گفت:

اما «إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا». آن گاه که حق رویاروی باطل بایستد، طبق سنت الهی حقیقت حق آشکار می‌شود، زیرا حق از ناحیه حق تعالی است «الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ‌» و چون حق از ناحیه خداست و خدا هم سخن حق می‌گوید، بنابراین تقابل حق بر باطل بر مبنای هدایت الهی در جامعه فراهم می‌شود «إِنَّ الْهُدَىٰ هُدَى اللَّهِ».

وی با تأکید بر اینکه نهایت آنان که از حق پیروی کنند و و حکم الهی را بپذیرند، هدایت‌یافتگان‌اند، مگر آنان که به حکمرانی الهی کافرند، تصریح کرد:

این حکمرانی قطعاً جهانی خواهد شد و ما شاهد آن خواهیم بود.

حجت الاسلام والمسلمین حسین‌زاده بیان کرد:

بنای حکمرانی منطقه‌ای مقام معظم رهبری بر اهداف سه گانه عقلانیت، معنویت و عدالت ترسیم شده است و این تفکر قرآنی پایه با عینیت یافتن در محور مقاومت بالفعل بسترساز حکمرانی جهانی حضرت مهدی (عج) خواهد بود و وعده قرآنی، حکمرانی مستضعفان و متقین و صالحین عینیت خواهد یافت.

سپس مهدی شکیبایی، فعال حوزه فلسطین و رئیس فرهنگسرای رسانه با اشاره به سالروز شهادت سیدمرتضی آوینی و روز هنر انقلاب اسلامی، گفت:

شهید آوینی در حمکرانی قرآنی، مصداق بارزی برای حکمرانی قرآنی و مقاومت اسلامی هستند. 

وی افزود:

ایشان راوی مقاومت و آزادی در عرصه دفاع مقدس و هم در جبهه مقاومت بودند. ایشان همچنین خالق آثار هنری با موضوع مقاومت بودند. 

در ادامه مجتبی رحماندوست، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و کارشناس مسائل سیاسی به بیان نکاتی پرداخت و گفت:

حکمرانی قرآنی یعنی حکمرانی دینی و اسلامی و تنها حکومتی است که با دل و سرمایه اجتماعی مهمی در ارتباط است.  

وی ادامه داد:

اگر حکمرانی بخواهد قرآنی باشد و جبهه مقاومت ماندگار باشد، باید مبنای دلی و اعتقادات دینی و دلی داشته باشد، بنابراین مهم است که راه‌های ارتباط با دل مردم را بدانیم. به طور مثال، در بحث نظامی در دفاع هشت ساله از کشور، فقط بسیجیان شهید شدند. بسیجی کسی است که دلش را گرفت و رفت جبهه و شهید شد آن هم به فرماندهی نایب امام زمان(عج). در عرصه سیاسی اعتقاد دینی ما، نفی حاکمیت زور و سلطه است. در عرصه اجتماعی باید به دنبال عدالت اجتماعی باشیم تا کشور اسلامی باشد. 

رحماندوست تصریح کرد:

بنابراین اگر دنبال عدالت اجتماعی باشیم، مردم با تمام وجود و اعتقاد، دلشان را برای نظام می‌آورد. در بحث عبادی نیز حضور دلی مهم است. 

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد:

در بحث نظامی جدای از تجهیزات نظامی نترس بودن، خداترس بودن و قیامت‌مدار بودن رزمنده مهم است چون جهاد ما دلی است و سیاست، اقتصاد و اجتماع ما دلی است و امام موسی صدر دلی کار می‌کرد. مقاومت هنگامی در برابر شیاطین بیرونی محقق می‌شود که بر نفس و دل خود حاکم باشیم.

وی گفت:

اگر سرمایه اجتماعی دلی در جامعه فراهم شد، آن هنگام حکمرانی قرآنی محقق می‌شود و شاهد پیشرفت خواهیم بود و اگر هرچه از این موارد کم بود، با شکست و خلل روبرو خواهیم شد. 

در ادامه محمدرضا باقری، سفیر و معاون سابق وزارت امور خارجه به بیان نکاتی درباره فرمایش رهبر معظم انقلاب با عنوان «مکتب امام خمینی(ره)، مکتب مقاومت» پرداخت و گفت:

ایشان در این مطلب به جریان مبارزه حق و باطل اشاره و سپس تاریخ زندگی امام راحل را بیان می‌کنند که سایه به سایه آیات مقاومت در قرآن، قدم برداشته‌اند و بعد چند سؤال را رهبری مطرح می‌کنند که براساس قرآن پاسخ می‌دهند.

وی ادامه داد:

این هفت سوال شامل این موارد بود: راه صحیح در برابر فشارهای دشمنان چیست؟، مگر دشمن قدرتمند شکست می‌خورد که بخواهیم مقاومت کنیم، آیا سابقه‌ای از شکست دشمن است؟ آیا وعده الهی برای پیروزی تحقق پیدا می‌کند؟، هزینه مقاومت بیشتر است یا سازش؟، مقاومت چه شرایطی دارد؟، مقاومت چه زمانی به پیروزی نهایی می‌رسد؟ که رهبری پاسخ آن‌ها را براساس قرآن بیان می‌کنند. 

باقری با تأکید بر اینکه جبهه حق با تمام فراز و فرود روبه پیشرفت و پیروزی است، گفت:

جبهه حق، تنها راه ممکن، پیروزی است. 

وی در ادامه نکاتی را از کتاب «تقابل گفتمان مقاومت و گفتمان نظام سلطه» نوشته حسین اکبری، بیان کرد. 

سپس مهدی فیروزان، داماد خانواده صدر به بیان نکات اجمالی پرداخت و گفت:

صحبت کردن از اندیشه دیگری سخت است. اینکه بخواهم درباره اندیشه امام موسی صدر درباره مفاهیم جدید چون حکمرانی قرآنی صحبت کنم، سخت است. 

فیروزان با بیان اینکه بهترین سرنخ برای دانستن تفسیر عملی و انسانی امام موسی صدر درباره حکمرانی قرآنی، گفتارهای تفسیری ایشان و احادیث السحر امام موسی صدر است، افزود:

دانستن اینکه آیا برای حکمرانی قرآن به جزئی از آیات قرآن بسنده می‌شود یا کلیات آیات لحاظ می‌شود، آیا حکمرانی قرآنی از دل قرآن است و… مهم است. 

داماد خانواده صدر با تأکید بر اینکه قرآن یک منظومه است، گفت:

آیا از بخشی از قرآن، حکمرانی قرآنی استخراج شود یا از تمام آن؟ آیا این حکمرانی در عمل، نیازمند یک اجتماع است؟ آیا برای این حکمرانی باید به غایات توجه کنیم یا تنها به وسیله‌ها اکتفا کنیم؟

فیروزان تصریح کرد:

امام موسی صدر قائل به این بودند که چیزی جز عمل ما سرنوشت ما را نمی‌سازد. فکر، رفتار و گفتار عمل است. ایشان معتقد بودند سرنوشت هیچ قومی رقم نخورد مگر با عمل آن قوم. 

وی بیان کرد:

اگر از مدرسه تربیتی امام موسی صدر به مسئله حکمرانی قرآنی نگاه کنیم، کل قرآن مهم است و آزمون و خطا معنا ندارد. ایشان مؤسس مقاومت بودند. تئوری امام موسی صدر درباره مقاومت این بود که کیان صهیونیسم در برابر اسلام و عرب ایستاده است. امام موسی صدر معتقد بود اسرائیل با رسانه، اقتصاد، فرهنگ و تحریف دین به سراغ جوامع ما آمده است. ما باید مجتمع مقاوم بسازیم، بنابراین افکار و عقیده‌ها و عمل خود را باید مقاوم کنیم. 

در انتها میزگردی با حضور حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی حسین زاده، جناب آقای دکتر محمود شاه شرقی و جناب آقای مهندس مصطفی نظری برگزار شد.

در این نشست توضیحاتی پیرامون شیوه کار و خط مشی اندیشکده تقابل که زیر مجموعه بنیاد قرآن هست داده شد و همچنین توضیحاتی پیرامون نشریه آموزشی امام موسی صدر، کتاب تشکیلات نظامی – امنیتی رژیم صهیونیستی؛ دیدگاهی نظری و تطبیفی و هاسبارای اسرائیلی؛ دیپلماسی عمومی و اقناع سازی داده شد. 

در این مراسم از پوستر جبهه مقاومت و نشریه آموزشی امام موسی صدر آثر جدید بنیاد قرآن و دو کتاب تشکیلات نظامی – امنیتی رژیم صهیونیستی؛ دیدگاهی نظری و تطبیفی و هاسبارای اسرائیلی؛ دیپلماسی عمومی و اقناع سازی داده اثار اندیشکده تقابل رونمایی شد.

یادآور می‌شود، بنیاد قرآن از سال ۱۳۵۹ تأسیس شده است. این بنیاد از سال ۱۳۹۵ بحث حکمرانی قرآن را آغاز کرده و به بحث تربیت مدیران حکمرانی پرداخته است و تاکنون بیش از ۱۵۰ نشست تخصصی در این زمینه برپا کرده است. این بنیاد از سال ۱۴۰۲ با توجه به بحث غزه، اندیشکده تقابل را راه‌اندازی کرده است.