با توجه به روز کتاب و کتابخوانی و بزرگداشت حضرت استاد علامه سید محمد حسین طباطبایی مفسر حکیم قرآن حکیم نکتهای از منظومه نگری حکمرانی قرآنی علامه طباطبایی را در لابه لای تفسیر المیزان ایشان میآوریم.
اگر چه اصطلاح حکمرانی در بیان علامه در تفسیر نمیباشد لیکن مفهوم حکمرانی با درایت روایت شده است و به خوبی بیان شده است و ما در این مقام خدای متعال موضوع حکمرانی طالوت را عنوان و با زبان پیامبر تبیین میفرماید:
و قال لهم نبیهم ان الله قد بعث لکم طالوت ملکا قالوا انی یکون له الملک علینا و نحن احق بالملک منه ولم یوت سعه من المال قال ان الله اصطفاه علیکم وزاده بسطه فی العلم والجسم والله یوتی ملکه من یشاء والله واسع علیم
پیغمبرشان به آنها گفت: خداوند طالوت را به پادشاهی شما برانگیخت. گفتند که از کجا او را بر ما بزرگی و شاهی رواست در صورتی که ما به پادشاهی شایستهتر از اوییم و او را مال فراوان نیست. رسول گفت: خداوند او را برگزیده و در دانش و توانایی و قوت جسم فزونی بخشیده، و خدا ملک خود را به هر که خواهد بخشد، که خدا به حقیقت توانگر و داناست.
وقتی به آیه با ذکاوت و درایت نگاه میکنیم اگرچه دو شاخصه و میزان حکمران قرآنی را با عنوان عل م و جسم میآورد اما در حقیقت تمام حکمرانی را در این دو واژه خداوند متعال به کار برده است شاخصه و معیار حکمرانی قرآنی یعنی دانایی و کارآیی یعنی اینکه حکمران باید از درایت و قوه علمی برخوردار باشد تا با این قوه بتواند امور را تدبیر کند و با کارایی و توانایی خود جامعه را به سمت و سوی آن چه باید باشد حکمرانی کند و لذا خداوند متعال به عنوان نمونه و اسوه حکمرانی طالوت را از سوی خود معرفی مینماید. پس علم و دانایی زمینه کارایی و توانایی امور اجرایی را فراهم تا حکمرانی محقق شود. پس ساختار حکمرانی قرآنی طالوت بر دو پایه توانایی و دانایی میباشد.
چه زیبا و شیوه علامه سید محمدحسین طباطبایی مفسر حکیم قرآن میفرماید:
غرض از تشکیل ملک و حکومت این است که صاحب حکومت امور جامعه را طوری تدبیر کند که هر فردی از افراد جامعه به کمال لایق خود برسد و کسی یا چیزی مانع پیشرفتاش نگردد و برای چنین حکومتی چیزی که لازم است داشتن دو سرمایه است یکی علم به تمام مصالح حیات جامعه و مفاسد آن و دوم قدرت جسمی برای اجرای آنچه صلاح جامعه میداند