کانون مهدتربیت بنیاد قرآن
مقدمه
با توجه به ورود به هزاره سوم و اهمیت تعلیم و تربیت و آموزش برای اقشار مختلف جامعه خصوصا بحث کودک و نوجوان و با توجه به فضای جدید این هزاره و کاهش تعداد فرزندان در خانوادهها که متاثر از شرایط اقتصادی و فرهنگی میباشد و همچنین توجه بیش از حد معمول به این فرزندان، خصوصا در سنین کودکی و نوجوانی، اهمیت امر تربیت را از نظر اجتماعی، جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی بسیار ارزشمند میسازد. از طرفی در مباحث دینی و آموزشی ما توجه ویژه به تربیت کودک و نوجوان شده است که با توجه به فطرت پاک کودکان و نوجوانان و اثرپذیری ماندگار و پایداری آن در دراز مدت، باعث هر چه بیشتر به کمال رسیدن انسان میشود.
در حدیثی نبوی از پیامبر داریم که:
“العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر”
علم آموزی در کودکی مانند نقش بر سنگ است.
امام صادق(ع):
علیک بالحداث فانهم اسرع الی کل خیر*
نوجوانان را دریاب زیرا که آنان سریعتر به کارهای خیر روی میآورند.
همانطور که مشاهده میکنید در مباحث دینی ما توجه ویژهای به کودکان و نوجوانان شده است که این نیز دلیلی بر اهمیت امر تربیت میباشد. البته که این مبحث آنقدر گسترده است که در این مقال نگنجد اما با توجه به مباحث روز خصوصا بحث ترکیب سنت و مدرنیته این موضوع از نظر دینی و اجتماعی اهمیت دو چندانی پیدا کرده است، لذا برای اثرگذاری بیشتر بر کل اقشار خانواده و همینطور آیندهنگری درست، تعیین و تربیت کودک و نوجوان امری بسیار مهم و ارزشمند است.
مهد تریت بنیاد قرآن با توجه به این اهمیت و در راستای همین موضوع حدود ده سال است که به صورت متمرکز و نیمه متمرکز شروع به فعالیت نموده و در مباحث فرهنگی و آموزشی با اقداماتی همچون برگزاری کلاسهای حضوری و آنلاین، تولید محتوا، نقد کتابهای دینی و اسلامی، همکاری با مراکز مختلف به صورت مشارکتی و ارتباط با صاحب نظران، نویسندگان، تصویرگران و… کودک و نوجوان در مباحث دینی موضوع تربیت را به شدت پیگیر است و طی جلسات منظمی که در سالهای اخیر داشته است این امر مهم را از طریق بنیاد قرآن و مراکز متعدد تربیتی، آموزشی و فرهنگی در داخل و خارج کشور بررسی میکند.
معرفی مهد تربیت
مهد تربیت از جمله مجموعههای فرهنگی است که زیر نظر بنیاد قرآن راهاندازی و شروع به فعالیت کرده است. این مجموعه فرهنگی با شعار “بچه های امروز انسان های بالغ فردا” و با هدف طراحی و اصول روشهای تربیت کودک و نوجوان بر مبنای آموزههای اسلامی و تطبیق آن با روشهای نوین تشکیل شده است.
این مجموعه فرهنگی با هدف طراحی اصول و روشهای تربیتی کودک و نوجوان بر مبنای آموزههای دین اسلام و منطبق با روشهای نوین و کارامد دنیا بنا گردید. بدین منظور و برای رسیدن به این هدف فعالیتهای مهد تربیت به دو سطح کارگروه پژوهشی و کارگروه آموزشی تقسیم گردید. کارگروه پژوهش به بررسی و نقد و استخراج مطالب مفید از کتابهای شاخص در بازار نمودند و توانستند محتوای دینی و علمی پربارتری ارائه نمایند. کارگروه آموزش مهد تربیت نیز موازی با پژوهش اقدام به تشکیل کلاسها، کارگاهها و مراسم مناسبتی هم در مدارس و هم در محل مهد تربیت نمودند. تمام فعالیتهای این کارگروهان برای ایجاد انگیزه و رغبت در نسل جدید در جهت خودشناسی است که به فرموده امیر المومنین(ع):
“معرفه النفس انفع المعارف”
تا انسان از این طریق به شناخت خدا و کمال دست یابد. امید است در آیندهای نه چندان دور به همه اهداف مهد تربیت دست یابیم.
اهداف مهد تربیت
– گسترش و بسط ایمان و اعتقاد با استفاده از عمل به کلام وحی و اهل بیت طهارت و تبعیت از مکتب تشیع علوی به عنوان اصل جدایی ناپذیر
– امام زمان شناسی و معرفی بحث مهدویت در سطح فهم و درک کودکان
– تربیت کودکان از نگاه اسلام و آشنایی آنها با خانواده و مفهوم آن
– استفاده از راهکارهای جذاب برای آموزش ارکان دین مخصوصا نماز
– حفظ سورههای کوتاه قرآن، آیهها و احادیث معتبر موضوعی و شناسایی استعدادهای قرآنی
– آموزش آداب اجتماعی و رفتاری با استفاده از فرهنگ قرآنی
– توجه به اصل جدایی ناپذیر قرآن و عترت در اعتقاد و آموزش آن به مربیان و کودکان همچنین انس کودکان با قرآن
– ارائه راهکارهای عملی در زمینه شناخت دین واقعی برای مربیان اولیا و کودکان و نوجوانان
– استفاده از ظرفیتهای موجود آموزشی و دینی با نگاه نقد و تصحیح در جهت اهداف
– ارتباط و همکاری با مراکز و افرادی که دغدغه تربیت دینی کودک در جهت اصلاح و استفاده از امکانات را دارند
موسسات وابسته
۱- موسسه کودک کبیر
موسسه فرهنگی” کودک کبیر ” یکی دیگر از زیر مجموعههای بنیاد قرآن است که در سه زمینه پژوهشی، آموزشی و تولید محصولات فرهنگی فعالیت دارد.
فعالیتهای پژوهشی ” کودک کبیر” به این صورت است که در خصوص روشهای آموزشی نوین و بینالمللی در خصوص کودکان و نوجوانان تحقیق و مطالعه صورت گرفته و خروجی آن به صورت تولیدات فرهنگی همچون نرمافزار، کتاب و … میباشد.
یکی از این نرمافزارها، “دور ایران در سی و یک روز با شوکا ” میباشد که به آموزش ایران شناسی و تقویت هویت ملی کودکان ایران زمین با روش ژاپنی شیچیدا میپردازد.
در این نرمافزار سی و یک استان ایران را شوکا که یک گوزن ایرانی در حال انقراض است در قالب انیمیشن دو بعدی و عکس به کودکان معرفی میکند.
این نرمافزار به تایید سازمان میراث فرهنگی کشور و کانون پرورش فکری کودکان رسیده، و به تمام استانها ابلاغ گردیده است.
فعالیتهای آموزشی این موسسه نیز به صورت برگزاری کلاسهای آموزشی ویژه با عناوینی همچون کارگاه مونته سوری، آموزش لگو خلاق، کارگاه هوش و تقویت حافظه و… میباشد که برای سنین ۴ تا ۶ سال و ۶ تا ۸ سال قابل اجرا است.
۲- موسسه ریحان
موسسه فرهنگی هنری رسانههای دیجیتال ریحان که طی تفاهم نامهای با مهد تربیت بنیاد قرآن همکاری چندین ساله دارند.
این موسسه حدود ۲۵ سال است که در زمینه تهیه و تولید محتواهای مکتوب و دیجیتال، آموزشهای قرآن و عترت برای کودک و نوجوان و خانواده فعالیت دارد.
این موسسه طی این سالها با تولید بیش از صد و سی عنوان محصول در این زمینه نقش پررنگی در آموزشهای قرآن و عترت داشته است. این محصولات به زبانهای مختلف فارسی، عربی، اینگلیسی و فرانسه با توجه به نیاز مخاطبان در داخل و خارج کشور تولید شده است، همچنین بیش از ده میلیون لوح فشرده از این محصولات تا به حال عرضه شده که مراکز علمی، مذهبی متعدد داخل و خارج از کشور از این محصولات استقبال کردهاند که از مهمترین آنها میتوان به مراکز مذهبی آموزشی و فرهنگی سراسر کشور مثل آستان قدس رضوی، وزارت آموزش و پرورش و نهادهای مختلف دولتی مثل سازمان بهزیستی و مهد کودکهای متعدد و مدارس آموزشی و مذهبی داخل و خارج از کشور اشاره نمود.
این موسسه در جشنوارههای مختلف داخلی و خارجی برنده جایزه محصول برتر و ممتاز از طرف مراکزی مثل مرکز صدا و سیما، رسانههای دیجیتال وزارت ارشاد بین الملل، ستاد غدیر و… شده است.
این موسسه دارای استودیو تخصصی تولید محتوا و سرودهای ملی آئینی و مذهبی بوده که بیش از چهار هزار آلبوم در این زمینه تولید و عرضه شده که بیشترین تولیدات این محصولات در برنامههای تصویری مثل صدا و سیما عرضه شده است.
این موسسه دارای استودیو تصویری هست که چندین مناسبت مثل نیمه شعبان، عید غدیر، عید نوروز، ۱۳ رجب و… را با عرضه تولیدات تصویری آنلاین برای مخاطبان پوشش داده است.
لازم به ذکر است با توجه به اینکه از زمان زیادی از تاسیس این استودیو نگذشته است اما استقبال مخاطبان از تولیدات این استودیو موسسه را بر این تصمیم واداشت که کار را به صورت گستردهتری ادامه دهد.
خدمات
کارگروه آموزش مهد تربیت، موازی با پژوهش به تشکیل کلاس، برپایی مراسم مناسبتی در مدارس و هم در محل مهد تربیت، اقدام میکند، از جمله این کلاسها میتوان به آموزش مفاهیم دین برای کودکان مانند قرآن، نماز، وضو، همچنین ایرانشناسی، آموزش مهارتهای زندگی، آموزشهای تقویت حافظه و غیره اشاره کرد.
اصل جداییناپذیر قرآن و عترت در آموزش به مربیان گوشزد و در آموزش کودکان این مهد به آن توجه میشود. انس کودکان با قرآن، ارائه راهکارهای عملی در زمینه شناخت دین برای مربیان و خانوادهها، بهرهمندی از ظرفیتهای موجود آموزشی و دینی با نگاه نقادانه، ارتباط و همکاری با دیگر مراکز و افرادی که دغدغه تربیت دینی کودک را دارند از دیگر اهداف این مهد است.
سرفصلهای دینی که به عنوان طرح در این مرکز ارائه شده شامل:
– توحید و اعتقاد به یگانگی خداوند و تفهیم این موضوع برای کودکان
– نبوت و شناساندن حضرت محمد(ص)
– امامت و تاکید بر مبحث غدیر و ولایت و امامت حضرت علی(ع) با ارائه روشهای موثر بر کودکان و نهادیه شدن آن در فطرت و سرشت کودکان
– شناساندن فرزندان حضرت علی(ع) به عنوان یازده امام دیگر
– معاد و توضیح مفهوم آن در سطح کودکان و آگاه ساختن آنها از گرفتن پاداش و کیفر از اعمال خود و آشنایی آنها با رفتارهای خوب و خداپسندانه و ترویج آن است
همچنین استفاده از داستانهای قرآن و ارائه پند از قصه به صورت غیر مستقیم به منظور شکوفایی فطرت الهی کودکان و طراحی فعالیتهای شاد و روشهای جذاب و استفاده از ابزار آموزشی مناسب برای انس کودکان با قرآن از دیگر سرفصلهای این مرکز است.
علاوه بر این تیم کارشناسیای طی جلسات هفتگی به نقد و استخراج مطالب از کتابهای دینی ـ مذهبی تایید شده توسط آموزش و پرورش، کتابهای مؤسسه مهد قرآن، کتابهای جامعةالقرآن و … پرداخته و پس از پژوهش هم اکنون براساس سن کودکان ۳ تا ۷ سال محتواهایی ارائه کرده است.
در مهد تربیت مربیان متقاضی پس از آموزش در بنیاد قرآن و اخذ مدرک مربیگری از این مؤسسه میتوانند مشغول به کار شوند. همچنین معلمان به منظور ارتباط و تبادل اطلاعات، موظف به ارائه گزارش روزانه در سایتی که به این منظور طراحی شده است، هستند. در ضمن برای نظارت مستقیم بر کار مربیان در طول ترم، یک جلسه به صورت نامشخص از افراد بنیاد قرآن در کلاس حضور یافته تا مؤسسه از روش تدریس و کلاسداری مربی در جهت تعیین رتبه معلم و ارائه نقاط ضعف و قوت آگاهی یابند.
در مهد تربیت، رویکردهای نوین آموزشی- روانشناسی و تکنولوژی را با یکدیگر ترکیب و به زبان کودک قابل فهم میکنیم. این طرح چندین بار در مدارس قرآنی به صورت پایلود اجرا شده که از استقبال خوبی همراه بوده است که امیدواریم با تهیه محتواهایی که در دست بررسی است، بتوانیم به مدارس بیشتری تربیت دینی را برگرفته از آموزههای قرآنی تبیین کنیم .
آموزش قرآن
این آموزش برای کودکان در سه سطح ۴ تا ۵ سال، ۶ تا ۷ سال و ۸ سال به بالا میباشد و روش مورد استفاده در این کلاسها برای حفظ سورههای قرآن بر اساس ویژگی منحصر به فرد نیمکره راست مغز در کودکان طراحی گردیده است.
همچنین مفاهیم قرآنی شامل آموزش اعوذ با … و بسم ا… الرحمن الرحیم، پیش قدم شدن در سلام کردن، شکر نعمتهای خداوند و شناساندن آنها، احترام به پدر و مادر و نحوه سخن گفتن با آنها و … با روشهایی ملموس و هدفمند در طرح درسهای این کلاس گنجانده شده است.
ایران شناسی خلاق
در راستای تقویت هویت ملی برای کودکان و نوجوانان بنیاد قرآن کشور اقدام به تولید نرمافزار آموزشی بر مبنای روشهای روز دنیا (شیچیدا) نمود که این مهم به تایید سازمان میراث فرهنگی نیز به عنوان اولین نرمافزار ایران شناسی کودکان و نوجوانان رسید، همچنین در این کلاس استفاده از ابزار (لگو) برای نهادینه کردن آموزهها و لذت بخش نمودن آن در دستور کار مربیان میباشد.
آموزش ریاضی مقطع دبستان از اول تا ششم با روش (Lego education)
در این دورهها دانش آموزان میتوانند ریاضی پایه مورد نظر خود را طبق کتاب آموزش و پرورش و با روشهای عملی و مفهومی بیاموزند و از آموزش خود لذت ببرند استفاده از ابزار لگو در این کلاسها علاوه بر مفهومی کردن مطالب به سرگرمی و شادی در این کلاسها نیز میانجامد که جز اهداف ماست.
فعالیت های کارگروه پژوهش
۱- نقد و بررسی کتابهای تدوین شده کودک و نوجوان در زمینه قرآن و عترت از جمله موارد ذیل:
۱-۱ کتابهای سازمان آموزش و پرورش شامل کتاب های رنگین کمان (استان تهران)، نغمه های آسمان (استان مازندران)، آشنایی با قرآن (استان سمنان)، سرود آسمانی (انتشارات مدرسه)، نعمتهای خدا راهنمای برنامه و فعالیتهای آموزش و پرورش دورهی دبستان
۲-۱ کتابهای مهد قرآن کریم: ستارهها (چهار جلد)، زندگی جاودانه (سورهی همزه)، یاری خدا (سورهی نصر)، بالاترین نعمت خدا (سورهی تکاثر)، نقشهی پنهان (سورهی فیل)، مادر خوبیها (سورهی کوثر)، مهر یار (سورهی قریش)
۳-۱ کتابهای جامعه القرآن محمد مهدی طباطبایی، انس با قرآن و اهل بیت علی اصغر محد باقری و آیهها قصه ها و نقاشی ها جلد یک تا چهار خانم پروین اختر دانش
۴-۱ غنچههای ولایت یک و دو سازمان بسیج جامعهی زنان کشور
۵-۱ مجموعه کتابهای عرضه شده توسط سازمان بهزیستی شامل کتابهای انتشارات آبرنگ پارسایان کوچک و کتابهای شیوههای عملی مفتهیم دینی برای مهد کودکها از انتشارات لک لک
۶-۱ کتابهای مهد الرضا آستان قدس رضوی (آقای محسنی)، امام شناسی، قرآن برای کودکان، سفارشهای خدا جون، کتاب کار کودک جلد یک و دو
کتابهای آقای دکتر فاضلی شامل شکوفهها، جز سی، نماز شکوفه ها و …
کتابهای جامعهی قاریان قرآن مشهد شامل دوست من قرآن از جلد یک تا یازده، کتاب آشنایی با مهارت های کودک، قرآن مربی
کتابهای نشر جمال آقای ابهری شامل به من بگو خدا کیست، هفتاد پرسش درباره ی خدا، چرا خدا چنین کرد
کتابهای نشر کمال اندیشه شامل ذکر قشنگ صلوات، چادر نماز مادر، آموزش وضو، کلوچههای خانم گلاب، شقایق و گل سرخ و زیباتر از گل
مهد تربیت با توجه به نقد کتابهای فوق که منجر به تشخیص خلا موجود در آموزشها و کتب مربوطه گردید اقدام به محتواسازی برای رده سنی کودک و نوجوان در زمینه حفظ قرآن، مفاهیم، آیههای کلیدی قرآن، داستانهای قرآنی، شکر منعم، معرفی حضرت خدیجه، پیامبر مهربانی، معرفی کوثر و شان حضرت زهرا(س)، غدیر و ولایت علی(ع) سید الکریم اهل بیت امام حسین(ع) و واقعه کربلا، امام رضا(ع) و امام زمان(عج) نموده است که برخی آمده و برخی در دست اقدام میباشند.
همچنین محتواسازی برای سنین بزگسال و در جهت آموزش مربیان مهدهای کودک و مدارس با ارائه مدرک از بنیاد قرآن در دست اقدام میباشد.
تهیه پرسشنامه کامل و جامع شامل صد و یک سال از والدین برای استفاده مهدهای کودک و مدارس مذهبی جهت ثبت نام از دانش آموزان که کلیه موارد اعتقادی و رفتاری پدر و مادر و فرزند در آن آورده شده است.
فعالیتهای کارگروه آموزشی
۱- فعالیتهای مناسبتی:
این فعالیتها در اعیاد مذهبی همچون ولادت پیامبر اکرم(ص)، ولادت حضرت زهرا(س) و یا شهادتهای معصومین، محرم و … توسط اعضای مهد تربیت در مدارس ابتدایی و یا محل مهد تربیت با دعوت از دانش آموزان برگزار میگردد.
۲- برنامههای ویزه شامل:
۱-۱ جشن قرآن:
جشن ویژه دانش آموزان کلاس اول میباشد و در ابتدای سال تحصیلی جهت دادن کتاب قرآن تحصیلی.
۲-۱ جشن عبادت:
جشن ویژه دختران نه ساله میباشد و جهت آشنایی آنها با نماز و وضو و واجبات شرعی دیگر در سن تکلیف برگزار میشود. هدف ایجاد انگیزه و رغبت به همراه حس شادی و خاطره سازی مثبت نسبت به این مسائل است.
۳-۱ جشن تشریف:
این جشن ویژه پسرانه پانزده ساله میباشد که در سن تکلیف جهت یادگیری مسائل شرعی و بیان اهمیت آن برگزار میگردد.
۴-۱ مراسم شهادت حضرت رقیه:
این مراسم به صورت ویژه برای کودکان جهت آشنایی با مصائب کربلا از نگاه دختر سه ساله امام حسین(ع) برگزار میگردد.
۳-کلاسهای آموزشی مهد تربیت برای کودک و نوجوان عبارتند از:
۳-۱ آموزش مفاهیم دین (نماز وضو حفظ قرآن و…) بر اساس روشهای نوین یادگیری در دنیا
۳-۲ کلاسهای جذاب ایران شناسی کودکان با ابزار لگو ( مهد تربیت مفتخر به طراحی اولین نرمافزار ایران شناسی کودکان با تایید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری میباشد و آموزشهای این کلاس با این نرم افزار است ضمنا این نرمافزار بر اساس روش شیچیدا که روش موفق آموزشی در دنیا محسوب میگردد طراحی و اجرا گردیده است)
۳-۳ کلاسهای آموزشی مهارتهای زندگی بر اساس تکنیکهای روانشناسی زیر نظر دپارتمان روانشناسی مهد تربیت و کارشناسان این حوزه
۴-۳ کلاسهای هوش و بازی ریاضی با ابزارهای مختلف همچون لگو پازل ابزار مونته سوری و…
۵-۳ کلاس نابغه کوچولو شامل آموزشهای ویژه جهت تقویت نیمکره راست مغز
۶-۳ کلاسهای آموزش اصول و فنون مداحی ویژه کودکان و نوجوانان شامل هنرهای مداحی، فن بیان، نوا، نوحه و سبک، آداب فردی و اجتماعی زیر نظر اساتید برتر با اعطا مدرک از بنیاد قرآن
۴- مرکز تربیت مربی
مقرر گردید در این طرح مربیان متقاضی پس از آموزش در بنیاد قرآن و اخذ مدرک مربیگری از این موسسه بتوانند مشغول به کار و همکاری مستمر در طول قرارداد خود گردند.
همچنین این معلمان به منظور ارتباط و تبادل اطلاعات هر جلسه از کلاس خود موظف به ارائه گزارش در سایتی که بدین منظور طراحی گردیده هستند.
ضمنا برای نظارت مستقیم بر کار مربیان در طول ترم یک جلسه به صورت نامشخص از افراد بنیاد قرآن در کلاس حضور مییابند تا موسسه از روش تدریس و کلاس داری مربی در جهت تعیین رتبه معلم و ارائه نقاط ضعف و قوت آگاهی یابد.
۵- کلاسهای آموزشی و فرهنگی ویژه مادران شامل:
الف) کلاسهای قرآنی و اعتقادی
ب) کلاسهای ورزشی
ج) کارگاههای تخصصی تربیت فرزند
۶- مرکز روانشناسی بنیاد قرآن
برگزاری دورهها و کارگاههای آموزشی با استفاده از بهترین اساتید و متخصصان حوزه روانشناسی جزو اهداف آموزشی بنیاد قرآن میباشد که عناوین آنها در ذیل مطرح شده است :
دورههای آموزشی:
– برگزاری دورههای مهارتهای زندگی ویژه کودکان و بزرگسالان به صورت حضوری و مجازی
– برگزاری مشاورههای فردی، کودک، خانواه، مشاوره پیش از ازدواج
– برگزاری کارگاه مهارت پیش از ازدواج
– برگزاری دورههای تربیت مشاور (خانواده،کودک) به صورت حضوری و مجازی
– برگزاری دورههای تخصصی فرزندپروری و نحوه تعامل درست والدین با فرزندان با رویکردهای به روز روانشناسی
– برگزاری کارگاههای توانمندسازی شخصیتی خانوادهها جهت کاهش آسیب های اجتماعی و خانوادگی
* همه کلاسهای آموزشی مهد تربیت و مربیان مربوطه زیر نظر این قسمت اصول و روشهای روز روانشاسی را در کار خود رعایت مینمیاند.
۷- برگزاری جشنوارههای قرآنی کودک و نوجوان در کنار همایشها و نشستهای قرآنی
۸- معرفی پکیج کتابهای تدوین شده توسط بنیاد قرآن کشور به خانوادهها که نتیجه سالها پژوهش توسط کارشناسان کودک دینی و روانشناسان میباشد
۹- نشستهای تخصصی در حوزه کودک با دعوت از نویسندگان، مدیران نمونه، مربیان برتر در جهت معرفی و تقدیر از تلاشها و زحمات آنها
۱۰- تخصیص فضایی جهت نمایشگاه دائم کتاب کودک
۱۱- تخصیص فضایی جهت غرفه حجاب و عفاف
تماس با ما
نشانی: پاسداران، خیابان شهید گل نبی، خیابان شهید ناطق نوری، بوستان کتاب، ورودی دوم، واحد ۱۳
تلفن تماس: ۰۹۱۲۸۱۲۶۴۰۵ ۲۲۸۵۳۲۲۱ (سرکار خانم سررشته داری)
اینستاگرام: mahde.tarbiyat