در جلسات هفتگی معالم القرآن در هفته‌ای که گذست جناب آقای دکتر صادق خانی علی اکبری؛ رئیس شورای تخصصی هوش مصنوعی ایران مهمان بنیاد قرآن بودند و پیرامون نقش هوش مصنوعی در آینده حکمرانی جهان سخنرانی نمودند.
در ابتدا جلسه با قرائت قرآن آغاز گردید و پس از آن حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی حسین زاده دبیرکل بنیاد قرآن مطالبی را بیان داشتند:
پیرامون هوش مصنوعی یک سؤال اساسی پیش می‌آید که آیا با آمدن هوش مصنوعی آینده‌ای تاریک می‌آید؟
ما باید از تاریکی نهراسیم و نترسیم و چراغ روشن کنیم یا هوش مصنوعی، آینده‌ای روشن را نشان می‌دهد؟
معتقدم اگر با قانون مندی و باورمندی حرکت کنیم روشن است اما اگر با ولنگاری و ولگردی رو برو شویم قطعا و طبعا آینده سخت و تاریک را در پی خواهیم داشت.
سوال دوم اینکه:
کدامین هوش در مرتبه اول و دوم است، آیا هوش مصنوعی می تواند به مبارزه با هوش انسانی در آید، زیرا که هوش مصنوعی بر گرفته از خلاقیت ذهن، دانش و جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل و در نهایت تصمیم گیری را به عهده دارد.
و لذا هوش انسان براساس فکر و ذهن خود عامل تحرک و تحریک هوش مصنوعی میشود و براساس قاعده مندی تفکر انسان پیش می‌رود و به عبارتی دیگر با الگوگیری با فکر انسانی شبیه انسان کار می‌کند.
بنابراین هوش مصنوعی همان توانایی فکری و تجربی ساخته شده ذهن انسان است که تبدیل به یک ماشین و موتور محرک تصمیم ساز شده است و هوشمندانه وارد میدان میشود.
جوهره و ذات هوش انسان طبیعی و جوهره هوش مصنوعی، صناعی و غیرطبیعی است و به عبارتی می‌توان گفت هر چه هوش مصنوعی و مراتب آن طی شود باز دارای حیات نیست و احاطه کامل ندارد هر چند در مراحل بعدی هوش مصنوعی مرتبت پیدا کند باز به عبارتی هوش مصنوعی مقلد هوش انسانی است بنابراین با ثبات و پایداری هویت فرهنگی ایرانی اسلامی توانایی خود را ارتقاء دهیم و به رشد و تعالی و استقلال در همه امور کشور کمک کنیم.
نکته قابل تامل این است که هوش مصنوعی را باید جهت بدهیم تا در مسیر علم نافعی که پیامبر می‌فرماید قرار گیرد، علم نافعی که در سه محور اخلاق، اعتقادات و فقه مدیریت میشود یعنی اینکه از این سه شاخصه فاصله نگیریم تا دچار انحراف و خطا و خطر نگردیم.
خلاصه اینکه باید به گونه‌ای جلو برود که هوش مصنوعی جانشین انسان بشود نه جایگزین انسان، زیرا هوش مصنوعی تیغ دو لبه‌ای است که باید هندوانه را قاچ کند نه اینکه افکار و اذهان و اخلاق و رفتار انسان را قاچاق کند و به یغما ببرد.
پس با قدرت و قوت با این پدیده نو ظهور و تکنولوژی جدید رو به رو می‌شویم تا با رویکردی غنی در جامعه تاثیرگذار باشیم و نه تاثیرپذیر.
اینک نتیجه می‌گیریم که این نگاه به هوش مصنوعی همان نگاه علم و دین است که اکنون در این برهه تاریخی شکل پیدا کرده است.
پس از آن جناب آقای دکتر صادق خانی علی اکبری به موضوع نقش هوش مصنوعی در آینده حکمرانی جهان پرداختند: ایشان اظهار داشتند:
خیلی خرسندم که امشب توفیق حاصل شده تا در خدمت برادر بزرگوار حجت السلام حسین زاده و شما عزیزان هستیم.
واقعیت این است که امروز جامعه بشری با یک فناوری مواجه شده که در حال شکل دادن به آینده بشریت است و تمام ابعاد زندگی اخلاقی، اقتصادی و سیاسی زندگی بشر رو تحت تاثیر قرار داده است.
امروز مردم به دنبال ادغام این فناوری با زندگی خودشان هستند و می‌خواهند از آن استفاده کنند.
براساس مطالعات صورت گرفته تا سال ۲۰۲۵ اقتصاد حوزه هوش مصنوعی رقمی معادل ۱۶ هزار میلیارد دلار است که اگر نیم نگاه هوشمندانه‌ای به این حوزه بیندازیم متوجه می‌شویم که هوش مصنوعی انقلاب عظیمی در اقتصاد ایجاد کرده است
بسیاری از اتفاقات اقتصادی الان مبتنی بر تحلیل داده و دیتا است در سال ۲۰۱۷ مجله اکونومیست اعلام کرد امروز به بعد دیگر نفت ارزشمندترین کالا نیست و دیتا ارزشمندترین است و تا سال ۲۰۲۳ حجم بازار دیتا ۳۸ میلیارد دلار میشود
در سال ۲۰۲۵ اعلام شد که این رقم به ۱۵۰ دلار میلیارد میرسد. و متاسفانه سهم ما در این بازار صفر است
سپس دکتر خانی علی اکبری درباره قدرت هوش مصنوعی در حوزه سیاست و اداره جهان گفت:
از قرن ۱۶ همواره گروهی به دنبال اداره دنیا بودند و برای سلطه بر جهان یکسری تعیین کننده‌ها وجود داشته که دستاویز نظام سلطه بوده است مثلا نفت یکی از متغیر های بزرگی بود که در زمان پیدایش آن نظم نوین جهانی به هم ریخت
چند سال قبل مقام معظم رهبری فرمودند که جهان در آستانه یک نظم نوین قرار گرفته. آن زمان خیلی ها متوجه عمق بیانات رهبری نشدند اما امروز همه اتفاق نظر دارند که حوزه دیتا و داده آن متغیر شکل دهنده به نظم نوین جهانی است.
واقعیت این است که ما امروز با دنیا فاصله داریم و هر زمان که یک فناوری میخواهد شکل بگیرد ما ۳ دهه نیاز به زمان داریم و فناوری هوش مصنوعی موضوعی نیست که امروز پیدا شده باشد.
پیدا شدن نقطه صفر هوش مصنوعی ۱۹۷۰ بوده و الان که به نسل چهارم این حوزه رسیدیم روزی است که این فناوری در اقتصاد مردم نشسته است اما کشور ما متاسفانه از زیر ساخت های فنی و قانونی لازم برای ترکیب فناوی هوش مصنوعی در زندگی هایمان برخوردار نیستیم.
یکی از موضوعات مهمی که مقام معظم رهبری فرمودند که بنده یکی از آرزوهایی که دارم این است که در پنجاه سال آینده کسی اگر میخواهد نکته‌ای یاد بگیرد باید فارسی صحبت کند. مقام معظم رهبری فرمودند کاری کنید که جزو ده کشور برتر در زمینه هوش مصنوعی باشیم.
وقتی میگوییم هوش مصنوعی دو چیز جلویمان هست یکی الگوریتم هایی که ساخته میشود و دیگر آن بینشی که الگوریتم را می‌سازد.
هوش مصنوعی زمانی میتواند خطر جدی باشد که بنا به فرمایش رهبری ما این حوزه راه رها کنیم
ماموریت مهمی که امروز مجامع قرآنی و فرهنگی کشور در قبال فناوری های نوین خصوصا هوش مصنوعی دارند این است مردم را برای چگونگی مواجه و استفاده از هوش مصنوعی آماده کنند.
امروز حوزه های علمیه ماموریت دارند از بین طلابی که فقه، اصول و کلام را خوب فراگرفته اند مهندسینی تربیت کنند که الگوریتم های هوش مصنوعی را بر اساس مبانی انسانی، شناختی و اسلامی بنویسند
اگر امروز حوزه علمیه به ندای رهبری مبنی بر حکمرانی قانون در فضای مجازی لبیک نگوید و چت بات های مبلغ معارف دین را نسازد چه بسا فردا هوش مصنوعی با ادغام کتب آسمانی یک دین جدیدی بسازد و برای خوبش پیروانی جذب کند و این تهدید است.
ما نباید سیاست های اشتباه فیلترینگ را در جامعه پیاده کنیم ما در این بحث آسیب جدی به زبان فارسی زدیم و باعث سقوط زبان فارسی در وب شدیم که آرزوی رهبری بود که روزی اگر کسی به دنبال علم جدید است باید فارسی بیاموزد. دیگر اینکه ما امروز یک خبر خوب داریم که در حوزه تولید علم هوش مصنوعی جایگاه هفدهم را داریم اما متاسفانه بخش بد آن هم این است که در حوزه توسعه رتبه بالای ۹۰ داریم و این دقیقا همان دلیل مهاجرت است.
البته کارهای ارزشمندی در دولت شهید رئیسی در جهت ایجاد زیرساخت فنی برای فناغوری صورت گرفت و امیدواریم در این دولت هم ادامه پیدا کند.
پیام ما از انتشار این جلسه به جامعه فرهنگی و مذهبی کشور این است که در محل های اجتماع مردم درباره مبانی اخلاقی فناوری های جدید صحبت کنیم. این جلسه اندیشکده شما باید الگویی برای دیگر موسسات باشه تا در جهت توسعه مکارم اخلاقی در بستر فناوری های نوین گام بردارند.
