در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی اندیشکده بنیاد قرآن دومین نشست در سال چهارم «نقش جهاد تبیین در حکمرانی قرآنی» در اندیشکده بنیاد قرآن برگزار شد

در این نشست، دکتر شاه شرقی، معاون پژوهشی بنیاد قرآن در خصوص ارتباط حکمرانی قرآنی با جهاد تبیین بر اساس مستندات قرآنی و روایی اظهار داشت:
هدف انبیاء الهی براساس آیه ۴۴ سوره نحل؛ تبیین احکام الهی است برای مردم تا اینکه لیقوم الناس بالقسط.
وی افزود:
مردم برای قسط قیام کنند، براساس این آیات؛ رهبری احکام و تکالیف الهی را برای مردم با توجه به شرایط زمان و مکان تبیین می‌کند و این مردم هستند که باید قیام کنند تا در شرایط عینی جامعه آن ها را محقق کنند؛ در اصل حکمرانی دو طرف دارد یکی رهبری و دیگر مردم و بدون حضور فعال و آگاهانه مردم در متن و بطن جامعه حکمرانی قرآنی عینیت نخواهد یافت.
معاون پژوهشی بنیاد قرآن بیان داشت:
از طرف دیگر بحث حکمرانی امری فرآیندی است یعنی تحقق و عینیت آن نیاز به حضور رهبر و هدایت جامعه دارد، البته تکلیف مردم بعد از حضور در اموری مثل انتخابات و دادن رای ساقط نمی شود؛ بلکه بر اساس آیات ولایت در قرآن و اصل امر به معروف و نهی از منکر؛ نظارت بر عملکرد افراد رییس جمهور؛ نمایندگان مجلس؛ نمایندگان شورا های مختلف و … امری فرآیندی است باید بعد از رأی دادن؛ افراد عملکرد این اشخاص را نیز تحت نظر گرفته و نظارت نمایند تا به نتیجه مطلوب مورد نظر دست یابند.
شاه شرقی در ادامه سخنانش گفت:
اگر ما برای رضای خدا اقداماتمان را انجام دهیم، در هر حال برنده و موفق هستیم؛ طبق آیه ۴۶ سوره سبا؛ بگو که من به یک سخن شما را پند می‌دهم و آن سخن این است که شما خالص برای خدا دو نفر دو نفر با هم یا هر یک تنها قیام کنید و… ؛ این همان جهاد فرهنگی است که جهاد تبیین در ذیل آن است و براساس آیه ۵۲ سوره توبه؛ مالنا الا احدی الحسنیین؛ که اگر کار برای خدا بکنیم، هیچگونه ضرری متوجه و عاید ما نخواهد شد یا پیشرفت می کنیم و پیروز هستیم یا اگر موفق به پیروزی نشدیم؛ حداقل تکلیف و وظیفه خودمان را انجام داده ایم، پس انجام تکلیف هدف اولیه ما نیست بلکه ابتدا به نتیجه رسیدن؛ موفقیت و پیروزی در آن عمل هدف اولیه ماست؛ اگر تحقق نیافت هدف دوم که انجام تکلیف بوده انجام شده است.
پس از آن دبیرکل بنیاد قرآن حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی حسین زاده ادامه دادند:
در بیان مهم در یک موضوع سخنرانی مقید شده است
نخستین بیان جهاد تبیین است که مقام معظم رهبری در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ به کار بردند و در آذرماه سال ۱۴۰۰ به تفصیل از آن سخن گفتند.
خطبه ۵۰ نهج البلاغه می‌فرماید:
روشنگری مردم و جامعه یکی از مباحث جدی در نظام حکمرانی قرآنی است که این روشنفکری تمیز میان حق و باطل می‌شود و دیگر جایی برای ابهام باقی نمی‌گذارد لذا اصلا رویکرد جهاد تبیین در دایره حق و باطل است و مردم دیگر گمراه نمی‌شوند و مشتبهات از بین می‌رود.
و جاهدهم به جهاد کبیرا (فرقان ۵۲)
به بیانی دیگر به طور کلی نزول وحی همان جهاد تبیین است زیرا قرآن می‌فرماید و ما منطبق عن الهوی ان هو وحی یوحی
نطق و بیان پیامبر هواپرستی نیست بلکه وحیانی است
پس خدا وحی نازل می‌سازد و پیامبر رسالت تبیین را دارد.
ثم ان علینا بیانه تبیین به عهده ماست دبیرکل بنیاد قرآن افزود:
قرآن از یک سو برهان است و از سوی دیگر فرقان و این برهان با فرقان حاصل می‌شود.
از زمره جهادگران علمی امامان معصوم هستند که در طول تاریخ به خاطر جهاد تبیین و علمی با شهادت درخشیدند و اینان الراسخون فی العلم هستند.
و مردم برای هدایت و فهم خود به آنان مراجعه می‌کنند.
اگر با دقت جهاد تبیین را بخواهیم درک کنیم کاملا همان شعار حکمرانی قرآنی بنیاد قرآن باید آغاز کنیم که:
جهاد تبیین باید با مبنای سر شاخصه عقلانیت، عدالت و معنویت باشد، یعنی برای درک حقیقت باید با کلید عقل وارد میدان شوی و سپس با ترمز عدالت کنترل نفس داشته باشیم تا سپس با فرمان معنویت مسیر جهاد عقلانیت، عدالت و معنویت اینجاست که مفهوم پیدا میکنند پس جهاد تبیین باید بر مبنای سه شاخصه مردم باید سمره کارهای خوب را در جامعه لمس کنند و باید در بدنه نظام این ها را ببینیم وگرنه بیان کردن کاری از پیش نمیبرد.
بنابراین باید گفتمان جهاد فکری و تبیین در جامعه به عنوان یک نهاد ملی و دینی به وجود بیاید تا بتواند آثار و برکات خود را داشته باشد و دو موضوع مهمی که پیش میاید تهیه متون و تولید محتوای مناسب است که متاسفانه کار نشده است و سپس اینکه این متون به چه ادبیاتی به جامعه انتقال پیدا می‌کند که جای هر دو خالی است. حجت الاسلام حسین زاده ادامه داد:
نکته قابل توجه اینکه برای جهاد تبیین باید فکری کرد و آن اینکه عوامل را ایجاد و موانع را برداشت.
مانع اصلی جهاد تبیین دشمن است حال این دشمن شیطان درونی انسان باشد یا دشمن بیرون و عوامل محیط پیرامون حال برای این دشمن می‌توان مصادیقی را ذکر کرد مثل شایعه پراکنی، تهمت زنی، دروغ پردازی، تهمت افکنی، پوشش حقایق، کمرنگ کردن علایق و…
به هر حال امیدواریم تا با توکل به خدا و جاری و ساری کردن حکمرانی قرآنی در کشور بتوانیم قدم‌هایی مثبت در جهت پیشرفت کشور را برداریم.
سومین سخنران و ارائه کننده آقای دکتر محمدزاده بود که در ادامه گفت:
مقوله حکمرانی زیاد مورد توجه قرار نگرفته بود اما الان بایستی به شرایط موجود جهان یک نگاه کلی داشته باشیم و ببینیم وضعیت حکمرانی جهان به چه صورت است؛ ما اخبار را در رسانه های مختلف می‌شنویم که در دنیا فجایع دارد رخ می دهد مثل غزه که هر روز جمع کثیری از مسلمان ها به دست صهیونیست ها شهید می شوند و جامعه جهانی نظاره گر است، تنها سازمان های حقوق بشری هیچ موضع گیری نمی کنند و تنها موضع گیری توسط ملل متحد است که عقیم است.
وی ادامه داد:
ما باید بدانیم کجا هستیم و کجا می رویم ما جامعه ای را می خواهیم که در آن عدالت و اصول و مبانی که مذاهب الهی به ویژه شریعت مقدس اسلام ارائه کرده می خواهیم به آنجا برسیم؛ ما باید چشم اندازهای الهی را به هم نزدیک کنیم تا همه تحت تعالیم قرآن قرار گیرند که البته سخت هم هست.
دکتر محمدزاده ادامه داد:
در ابعاد حکمرانی فردی و خانوادگی و اجتماعی و ملی و فراملی الان ما شرایطش رو در دسترس نداریم باید یک نهضتی ایجاد بشود، اگر افراد را بتوانیم تغییر نگرش ایجاد کنیم آن وقت حکمرانی قرآنی فردی در سطح جامعه هم تأثیرگذار می شود و توسعه پیدا می کند؛ بنابراین باید ساختارها توسط آموزش و آموزش و پرورش شروع شود و به مدارج بالاتر رساند؛ ما برنامه هایی را برای پیاده سازی این مسیر تدوین کردیم؛ البته عملیاتی کردن این موضوع که مستقل است و از سوی متولیان امر حمایت نشده و بسیار دشوار است.